Keratokonus je bilateralna, degenerativna, progresivna neinflamatora bolest rožnjače u kojoj zbog promjene građe kolagenih vlakana dolazi do njenog istanjenja i ispupčenja. Sam naziv keratokonus uveo je švajcarski oftalmologa Johan Horner 1869. godine, ali još 1854. godine britanski ljekar Džpn Notingam je dao prve opise. Ovo stanje zajedno sa pelucidnom marginalnom degeneracijom i keratoglobusom spada u primarne ektazije rožnjače.
Uzrok samog oboljenja je nepoznat, ali istraživanja pokazuju da kombinacija faktora poput uticaja okoline, genetike i pridruženih oboljanja mogu biti okidač za pojavu bolesti. Incidencija oboljenja je 1:2000 i češće se javlja kod muškaraca, a vrijeme pojave može biti i prije adolescencije u kome slučaju je progresija najveća.
Ovo oboljenje se tipično ispoljava obostrano i može biti asimetrično. Javlja se kao izolovana pojava ili u okviru drugih bolesti oka (pigmentna retinopatija, aniridija, sindrom plave sklere i sl), te u sklopu sistemih bolesti (Down sy, Marfan sy i dr.). Jadna od najznačajnijih karakteristika je povezanost sa alergijskim oboljenjima vernalni keratokonjunkntivitis i atopijski dermatitis. Histopatološki uočava se gotovo potpuno odsustvo Bowmanovom sloja, stanjenje rožnjače i ožiljavanje.
Dijagnoza se postavlja detaljnim kliničkim pregledom i upotrebom savremenih dijagnostičkih metoda. Pacijenti sa keratokonusom se obično žale na zamagljen vid, iskrivljene slike predmeta, monokularne dvoslike i sl. Važan podatak je česta promjena dioptrije i nezadovoljstvo postojećom korekcijom, ponekad je prisutna sklonost ka alergijama, trljanje očiju i pozitivna porodična anamneza.
Pored brojnih kliničkih znakova koji su vezani obično za odmakli stadijum keratokonusa, potoje dijagnostičke procedure koje nam otkrivaju stanje prije nego ga je moguće utvrditi kliničkim pregledom.
Kornealna topografija je pregled gdje se pravi karta debljine i zakrivljenosti rožnjače, kao i odstupanje od referentnih parametara. On omogućava da se na jednostavan način dođe do dijagnoze u početnoj fazi bolesti. Pored toga, OCT prednjeg segmenta takođe ima svoju ulogu u mjerenju debljine, te pruža uvid u stanje slojeva rožnjače.
Postoji nekoliko vrsta podjela keratokonusa, a odnose se na morfologiju (bradavičasti, ovalni i globus), stepen zakrivljenosti rožnjače i sl.
Samo liječenje zahtijeva individualizovan pristup i zavisi od više faktora.
Na prvom mjestu određuje se korekcija naočarima ili češće nekom vrstom kontaktnih sočiva. Postizanje stabilosti tkiva rožnjače i zaustavljanje progresije, postiže se izvođenjem CXL (corneal colagen cross linking). Ova metoda podrazumijeva korištenje riboflavina i ultraljubičastih zraka, a putem hemijske reakcije sa tkivom rožnjače dolazi do učvršćivanja kolagenih veza. Pored ove tehnike postoje i opcije ugradnje intrastomalnih prstena rožnjače, a u težim slučajevima i neka od metoda transplantacije kao što su duboka prednja lamelarna keratoplastika ili penetrantna keratoplastika.
